Bağıl nem yüzdesini gösteren higrometre kullanılırken, eğer mümkünse ölçülen değere karşılık gelen yükseklik ve sıcaklık da bilinmelidir. Banyoya başlamadan önce tahta yüzeylerin ısı yayma sıcaklığına ulaşmalarını sağlamak için, saunanın bir ön ısıtması gereklidir. Tahtaların ısınması ve devamında hava sıcaklığının 100oC ‘a ulaşması için geçen süre 30-60 dakika sürer. Dışarının sıcaklığına bağlı olarak ısıtma süresi 90-150 dakika sürebilir

SAUNA BANYOSU NASIL ALINMALI?

Sauna banyosunun anlamı, vücudu en az iki – üç kez dönüşümlü olarak ısıtmak ve soğutmaktır. İşlemler aşağıda şematize edilmiştir.

HAZIRLIK

Soyunma

WC

Duş

BİR SAUNA KÜRÜ | 2 veya 3 kez tekrarlanır

İhtiyaç varsa ılık ayak banyosu

Sauna

İhtiyaç varsa kısa soğuk duş

Temiz hava banyosu

Soğuk su uygulaması (duş olabilir veya 8 –12 dakika yüzmeden havuza girip çıkmak

Oturarak ılık ayak banyosu

Ortalama Süre : 8 – 12 dakika

Son Aşama

İhtiyaç duyuluyorsa uzanarak dinlenme ve giyinme : 15 Dakika

Sobadan olduğu kadar, sıcak duvarlar ve tavan gibi tahta yüzeylerden çıkan ısının yayılmasına ve insan tenine hiçbir engelle karşılaşmadan ulaşabilmesine imkan vermek amacıyla sauna banyosu sırasında hiçbir kıyafet giyilmemelidir. Herhangi bir banyo kıyafeti teri vücutta tutacağı için, teni tahriş edecek ve egzamaya yol açabilecektir. İlave olarak vücuttan serbestçe su buharlaşmasını engellemiş olur.

Sauna banyosundan önce bir duş yapılması tavsiye edilir. Ancak duştan sonra kişi kendini tamamen kurulamalıdır, çünkü kuru bir ten, ısı ile birlikte daha hızlı terlemeye izin verir.

Dakikalarla ölçülen ısı yüklemesi periyodu çok kısa olmalıdır. Böylece kalp ve kan dolaşımı üzerinde olabilecek herhangi bir zarardan kaçınılır. Bu nedenle uygun bir şekilde ısıtılmış bir saunada dinlenmek amacıyla en alt bankta değil, orta veya üst bankta oturmak veya yatmak, eğer mümkünse dizlerini kendine çekerek uzanmak gerekir, ki böylece ayaklar da sıcak bölgede bulunmuş olur.

Isı yükseltme fazı, kişi etkin bir şekilde ısındığında, dolayısıyla soğuktan zevk alacağını hissettiği an tamamlanmış olur. Nitekim, yeterli terlemeye ulaşmayı beklemek gerekli değildir. Vücut yeterli derecede ısındığında, ten sıcaklığı nadiren 39-40oC ‘nin üzerine çıkar. Bu sırada vücut iç sıcaklığı ise genellikle 38-38.5oC ‘a ulaşmış olur. “Yeteri kadar ısındım, soğuk suya girmek için sabırsızlanıyorum” hissi, her zaman kesin olarak aynı sürede hissedilmez. Bu bizim niyetimize ve sinir sistemimizin eğilimine göre değişir. Bu nedenle sınır olarak 8-12, en fazla 15 dakikalık bir süreç söz konusudur.

Sıcak odadan ayrılmadan önce, sandalyeye oturur gibi bir süre oturarak, kan dolaşımının tekrar dikey pozisyona alışması sağlanmalıdır. Aniden kalkmak ve aşağı zıplamak kolaylıkla rahatsızlık hissetmeye, halsizliğe ve hatta bayılmaya yol açabilir. Bu nedenle banklardan yavaşça kalkıp, doğruca açık hava banyosuna yürünür. Çünkü bu fazda vücut acil olarak, oksijene kavuşmak istemektedir.

Açık hava banyosu sırasında iki şey çok önemlidir; kuvvetli bir şekilde nefes verip, sakin bir şekilde almak ve aşağı yukarı yürümek. Birkaç dakika sonra, ancak üşümeden önce, soğuk su uygulaması yapılmalıdır. Bu uygulama, vücuttan teri uzaklaştırır, soğutur ve kuvvetli soğuk dürtüsü yaratır. Bu daima, kalpten uzaktan başlamalıdır (ayaklar, bacaklar, eller, kollar ve en son vücut). Bunu yapmanın en kolay yolu, bir hortum kullanmaktır. Ardından soğuk bir banyoya dalınabilir.

Saunalarda genellikle bu soğuk su uygulaması nadiren açık havada, daha çok soğuk su odalarında yapılır. Bunlar aynı zamanda “soğuk odası” olarak da adlandırılır ve bu amaç için sağlanmışlardır. Bu odada su dökünme imkanından başka, bir dalma havuzu ve dinlenme olanakları ile, otururken ayakları ılık su banyosuna sokma imkanı sağlanabilir.

Soğuk su uygulaması derideki kan damarlarını daraltır ve damarların tekrar genişlemesini, ılık ayak banyosu hızlandırır. Oturur pozisyonda ayakları 3-5 dakika süre ile ısıttıktan hemen sonra tüm sırtta hoş bir sıcaklık hissedilir. Eğer yeterli bir şekilde soğuk su uygulaması yapılmadıysa, bu uygulama sırasında yine, içten gelen şiddetli bir sıcaklık hissedilecektir. Ardından, duş veya suya dalıp çıkma şeklinde bir soğuk uygulaması daha yapılır. Takip eden ılık ayak banyosu, tüm vücutta kan damarlarının tekrar genişlemesini hızlandırır. Kan damarlarını için yararlı ve gerekli olan bu “damar oyunu” egzersizi birkaç kez tekrarlanır.

Saunaya yeni başlayanlar bir sauna kürü (bir ısınma-bir soğuma), sürekli sauna kullanıcıları ise iki sauna kürü uygularlar. Üçten fazla sauna kürü, ekstra bir avantaj getirmez, aksine yorgunluk verir. Son sauna küründen sonra, giysilerin içinde terlemekten kaçınmak için, yeterli bir soğuma çok önemlidir.

Şüphesiz, sauna banyosundan sonra, vücudun doğal bir reaksiyonu olarak bir miktar yorgunluk hissedilir. Bu yorgunluk aslında değerlidir, çünkü gece deliksiz bir uykuya imkan verir. Sauna banyosundan sonra, birkaç saat yorgunluk hissedenler, sauna banyosu yaptıkları saati öğle veya ikindi vaktine denk getirmelidirler.

EĞER TERLEMİYORSANIZ NE YAPMALISINIZ?

Isı değişikliklerinde vücudun kendini koruyabilmesi için, vücudun terleme yeteneği önemli bir ihtiyaçtır. Ancak birçok insanda nikotin etkisi ile veya ten renginden kaynaklanan sebeplerle, damar fonksiyonu kesiklidir.

Önemli olan nokta, düzenli bir sauna kürü sırasında, banyodaki ısı artışına göre terleme miktarıdır. Tenimizin saunaya hazır olmasını sağladığımızda, sıcak odaya girdikten hemen sonra terleme başlayacaktır. İlk terleme hemen hemen tamamen buharlaştığından genellikle fark edilmez. Toplam terleme miktarı, saunadan önce ve sonra (kuruduktan sonra) tartılma yoluyla tayin edilebilir.

Eğer terleme çok az gerçekleşiyorsa, saunaya girmeden önce; tüm vücuttaki damarların genişlemesine yardım eden; oldukça sıcak bir ayak banyosu tavsiye edilir. Saunadan önce vücutta hafif bir kızarıklık belirene kadar kişinin kendi kendini kuru bir fırça ile fırçalaması bu etkiyi arttıracaktır. Ancak sauna sırasında, fırçalanmak gibi tüm adale egzersizlerinden kaçınmak gerekir.

Yeni başlayanlar biraz sabırlı olmalıdır, tecrübeler göstermiştir ki: “terlemek öğrenilir”.

NEMLENDİRMEK NEDİR?

Sauna sobasındaki sıcak taşlara küçük bir miktar su dökülmesi veya spreylenmesi yoluyla, ortamın nemlendirilmesi sağlanır. Bir buhar bulutu tavana doğru artarak yükselir ve oradan tüm odaya yayılır. Bu nemlendirilmiş hava (buhar şoku) banyo yapan kişinin tenine ulaştığında su buharı deriye yerleşir ve daha sonra ten daha da ısınır.

Birçok saunacı nemlendirmeyi, ısıtma etkisinin doruk noktası olarak değerlendirir. Hassas kişiler bu uygulamayı yapmayabilir ve sauna banyosu nemlendirme olmadan da aynı etkilere sahiptir. Ancak nemlendirme amacıyla 3-4 L suyun peşi sıra dökülmesine sauna uzmanları karşı çıkar. Çünkü bu şekilde saunanın tamamen havalandırılması gerekecektir.

Finliler önce, huş ağacı odunları sırılsıklam olana kadar su döker veya spreylerler. Sauna sobasında taş yerine bu odunları kullanırlar. Huş yapraklarındaki yağdan taze bir koku yayılır. Bizim ülkemizde birkaç damla yağ esansı içeren sauna kokuları kullanılır. Bunlar yanabilir (tutuşabilir) konsantrelerdir ve sadece suyla sulandırılarak kullanılabilir.

NE SIKLIKTA SAUNA BANYOSU YAPILMALI?

Sauna banyosunun, kan damarlarının soğuğa dada iyi reaksiyon vermesi gibi etkileri aşağı yukarı bir haftada biter. Eğer haftalık sauna banyosu düzenli olarak yapılırsa, soğuğa ve soğuk algınlığına karşı uzun vadede koruma sağlanır. Bu aynı zamanda, vücudun kontrol organlarını uyardığı ve yeniden düzenlediği için, bir haftalık iyi bir anti-stres terbiyesidir.

Banyo sırasında ısıtma ve soğutma arasındaki değişim 2-3 kez uygulanmalıdır. Alt sauna bankındaki 5 dakikalık bir periyot yeterli değildir. Orta seviyedeki bankta en az 7 dakika kalmak gerekir. Sauna içerisinde gereğinden fazla kalmak, 3 kürden fazla tekrarlamak, ya da her gün 2-3 kür uygulamak gibi abartılı sauna uygulamaları yorgunluk yaratır. Öte yandan bu çeşit bir abartma, saunanın yararlarını da arttırmaz. Ayrıca, aslında iyi bir gece uykusuna yardım eden sauna, uyku düzensizliğine neden olabilir, sakinlik ve huzur etkisi yerine, çabuk sinirlenmeye sebep olabilir.

Sauna için kural, onu abartmamaktır.

SAUNANIN VÜCUT ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELERDİR?

Sauna sırasında, sıcak ve soğuk uyarımı, vücuda birbirini takip ederek uygulanır. Bu durum çeşitli reaksiyonlara sebep olur. Aşağıdaki tabloda bu reaksiyonlar taslak olarak gösterilmiştir.

İnsan vücudu aşırı ısınmaya, derideki kan damarlarının uzamasıyla (derinin kırmızılaşması) ve ter adı verdiğimiz salgıyla reaksiyon verir. Bunu, vücudun normal iç sıcaklığı olan 37oC değerini korumak amacıyla yapar. Bu gayret saunada kısmen başarılı olabilir.

Sauna fazı boyunca artmış olan vücut sıcaklığı normal değerlerine dönmelidir. Bu proses boyunca kandaki oksijen içeriği tekrar artar.

SAUNA BANYOSU BİTKİNLİK YARATIR MI?

Doğru sürelerde yapılmış ve uygun bir şekilde uygulanmış sauna banyosu hiçbir zaman bitkinliğe yol açmaz. Aşırı ısınma ile gelen kalp fonksiyonlarındaki hızlanmaya rağmen, hiçbir zaman zorlanma hissedilmez. Normal olarak nefes alışımız hızlanmaz veya derinleşmez. Ana hissimiz rahatlama ve bazen de kalp üzerinde düzenleyici etkidir.

Ardından gelen soğuk su veya soğuk hava ile sağlanan soğutma, daha çok bir sızlanma olarak tanımlanan, ferahlama hissini açığa çıkarır. Soğuk uyarımının sebep olduğu derideki kan damarlarının kısa süreli daralmasını, sıcak ayak banyosu ile desteklenen ve hızlandırılan genişleme takip eder. Sıcak ayak banyosunun sadece ayakta değil, aynı zamanda vücudun arka kısmında ve aslında tüm vücutta, hoş bir hisse sebep olmasının nedeni de budur.

SAUNA BANYOSU ATEŞ YAPAR MI?

Etkinin aynı olmasına karşın, olay farklıdır. İnsanlar bazen, sauna banyosu ile ilişkili bir “terapatik (tedavi edici) ateş”den bahseder. Şartlar ateşle aynıdır, yani vücudun içinde 38.5oC gibi yüksek sıcaklıklara ulaşır, antikor oluşumunda artış meydana gelir. Vücut buna, buharlaşmayla oluşan soğumaya kadar ter salgısı ile reaksiyon verir. Vücut sıcaklığının normalizasyonu, kısa bir soğutma fazı ile başarılır.

Bütün bunlarla birlikte saunayı, yüksek sıcaklıklı bir banyo yerine terapatik (tedavi edici) bir ölçüt olarak kullanmamalıyız.

SAUNA YOLUYLA SOĞUK ALGINLIĞINA YAKALANMAK MÜMKÜN MÜDÜR?

Eğer vücut sıcaksa ve soğukta durmak zorunda kalınırsa, genellikle üşütmekten korkulur ve gerçekten de bir çok insan ceryanda kaldığı için üşütür. Ancak uygun bir şekilde gerçekleştirilmiş bir saunada, asla böyle bir durumla karşılaşılmaz. Vücut çok iyi bir şekilde sıcak uygulamasına hazırlandığından ve ısı rezervi sağlandığından kışın bile soğuk hava, herhangi bir soruna yol açmaz.

Banyodan sonra yüksek bir sıcaklık kaybına uğramamak için önlem almak gerekir. Bu nedenle, çevrede çıplak dolaşmamak veya dinlenme odasında bir örtü örtünmeden uzanmamak tavsiye edilir. Islak saçlar kurutulmalı, üst değişildikten sonra çok soğuğa çıkmaktan kaçınılmalıdır.

SAUNA SIRASINDA NEDEN BİR ŞEYLER İÇİLMEMELİ?

Gerçek şu ki, bazı sauna kullanıcıları sauna sırasına bir şeyler içme alışkanlığına sahiptir, ancak bu durum hiç uygun değildir. Sauna sırasında salgılanan ter, kanda yoğunlaşmaya sebep olur ve organizma, dokulardan kana su transfer ederek bunu dengelemeye çalışır. Eğer kan bağırsaklardan su çekerse, suyun ve atık ürünlerin özüne yer kalmaz. Böylece bu sauna sırasında bir şeyler içme alışkanlığının bedeli, kanda saflaşma sağlayamamak olacaktır ve bu kesinlikle olumsuz bir durumdur.

KALP YÜKSEK ISIYLA NASIL BAŞA ÇIKAR?

Sauna banyosu ile ilgili tartışmaları dinlerseniz, en çok sorulan sorunun daima kalp üzerindeki zorlama olacağını görürsünüz. “Sıcak kalbi zorlar” düşüncesi, sıcak ve nemli günlerde yaşlıca ve kalp problemi olan insanların başlarından geçenlere dayanmaktadır.

Eğer vücut, sıcağa uygun bir şekilde reaksiyon verirse, aslında ekstra çalışma kalbin istediği bir şeydir. Eğer çok sıcaksa ten kırmızılaşmaya başlar. Bunun nedeni kan damarlarının genişlemesi ve hızla sirküle olan kanın, derinin üst katmanlarına parlaklığının, renginin vurmasıdır. Kalp atışlarının hızlanması ve kalbin daha üretken olması sonucu, kan dolaşımı hızlanmıştır.

Normal şartlar altında kalp biraz uyuşuk işler. Sakin kalp atışları ile, kasılma sırasında kalbin odacıkları tamamen boşalmaz. Kanın tamamı atardamara verilmez, geri kalanı – ki bazen yarıdan fazlası – odacıklar tekrar dolduğunda hala içeridedir.

Bir çok ülkede yürütülen bilimsel araştırmalarda, kalbin saunada olduğu gibi, sıcakla karşı karşıya geldiğinde nasıl karşılık verdiği incelenmiştir. Bulunmuştur ki, kalp atış hızı yarı yarıya artarken, aynı sırada üretilen kan miktarı iki kat artar. Böylece kalp kendini tamamen boşaltır ve çok daha ekonomik çalışır. Bu durum kan damarlarının epeyce rahatlaması ve genişlemesinden kaynaklanır.

DOĞRU VE YANLIŞ SAUNA BANYOSU

DOĞRU: KANITLANMIŞ SAUNA KURALLARI
 

YANLIŞ: KESİNLİKLE YAPMAMANIZ GEREKENLER

Ne yapmamalısınız? | Sonucu nedir?

SAUNA BANYOSU ZAYIFLAMAYA YARDIM EDER Mİ?

Sauna sırasında ağırlık kaybedersiniz ama daha zayıf olmazsınız. Daha önce belirtildiği gibi, ter bezlerinden su deşarjı üç sauna kürü boyunca 500-1500 g ‘dır. Hemen hemen tüm sauna kullanıcılarının yaptığı gibi bu, kişinin kendi kendini tartması yoluyla belirlenebilir.

İdeal kilosundan fazla kiloya sahip insanlar (ki insanların yarısından fazlası bu durumdadır) tabi ki, saunadan sonra kilo kaybettiğini görünce mutlu olmaktadır. Bunu ciddiye alabilirler, ancak bu kayıp sadece sudur.

Kalıcı bir kilo kaybı, sadece vücudun ihtiyaç duyduğundan daha az miktarda besin alınması ile gerçekleştirilebilir. “Kilo kaybetmek” sadece kademeli olarak gerçekleştirilebilir ve sauna banyosu yapıldığı gün başlangıç olarak kabul edilebilir. Banyodan sonra kişi kendini bir şeyler içmemeye ve hatta yemek yememeye zorlayabilir.

Bilinmektedir ki, bir çok sauna ziyaretçisi, saunaya girdiği bir yıl boyunca 5 – 10 kg ve hatta daha fazla miktarlarda kilo kaybedebilmektedir.

Bu bilgiler “Everything About Sauna Bathing” (An introduction by Dr.med.I.Fritzsche and W.Frittzsche) adlı kitaptan çevrilmiştir ve özeti 4R MÜHENDİSLİK’in sauna kullanıcısı müşterilerine bir hizmeti olarak sunulmaktadır.

Saunayı Kullanırken Lütfen Dikkat Ediniz !

SAUNA KURALLARI

1)   A refreshing shower is a good way to start your sauna

Duş almak saunaya başlamanın iyi bir yoludur.

2)   Relax and get used to the heat at first. Then you can pour 1 or 2 ladlefuls of clean water on the Stones

Başlangıçta rahatlayın ve sıcağa alışın. Ardından 1 veya 2 kepçe temiz suyu taşların üzerine dökebilirsiniz.

3)   After the first sauna cool off by asking a shower or, if possible, go swimming.

Saunada ilk seferden sonra duş alarak veya mümkünse yüzerek vücudunuzu soğutun.

4)   On the following occasions you can pour water on the Stones one scoop at a time. Relax and enjoy the heat by sitting or lying on the sauna bench.

Gerek duyuldukça taşların üzerine her seferinde bir kepçe olmak üzere su dökün. Sauna banklarında oturarak veya uzanarak rahatlayın ve keyfini çıkarın.

5)   Cool off a bit after your last time in sauna. Then you can wash yourself.

Saunada son seferden sonra vücudunuzu biraz soğutun ardından yıkanabilirsiniz.

6)   Finish your bathing with a cool shower and feel so good!

Yıkanmanızı soğuk bir duş ile bitirin ve kendinizi çok iyi hissedeceksiniz.

7)   After the sauna, you can unwind rest and enjoy cool drinks.

Saunadan sonra rüzgardan korunarak dinlenebilir ve soğuk bir şeyler içebilirsiniz.